Dit artikel is onderdeel van Natuurfotografie
Ik vond onweer en bliksem toen ik klein was al fantastisch. Vooral de bliksemschichten zorgden voor een prachtig schouwspel in de lucht. Zeker op vakantie in Frankrijk en met name in de Dordogne kon het echt spoken.
De Dordogne is een overgangsgebied qua klimaat en heeft daarom regelmatig knallende onweersbuien met bijpassende bliksem lichtshows. Vooral in het Vézèredal en het Zuidwesten van het departement kun je je uitleven als je houdt van onweer fotograferen.
Ook in Nederland kun je natuurlijk aan de slag met onweer fotograferen en bliksemfotografie. Wil jij weten of er onweer op komst is, dan kun je de onweerradar gebruiken. Zo weet je exact of en waar er bliksem te fotograferen is.
Maar hoe ga je te werk als je bliksem foto’s wilt maken? Dat leer je in dit artikel. Ben je er klaar voor, dan gaan we beginnen!
Hoe ontstaat onweer en bliksem
Om goed voorbereid te zijn als je tijdens onweer wilt fotograferen, is het belangrijk om te weten hoe onweer en bliksem ontstaan.
Onweersbuien zijn natuurlijke fenomenen en worden veroorzaakt door opwaartse stromingen van warme lucht die waterdamp naar grote hoogten brengt. Daar condenseert de waterdamp tot vloeibare druppeltjes, waarbij latente warmte vrijkomt. Deze latente warmte is de drijvende kracht of energie achter onweersbuien.
Deze opwaartse stromingen in een onweersstorm waar we net over spraken, zorgen ervoor dat zich een positieve lading begint op te hopen aan de top van de storm. Naarmate deze lading groeit, kan ze onstabiel worden. Dit is het moment waarop bliksem ontstaat.
Bliksem is een natuurverschijnsel dat optreedt tijdens onweer. Het is het resultaat van een elektrische ontlading tussen twee punten – meestal wolk en grond – met verschillende ladingen. Wanneer het spanningsverschil te groot wordt tussen deze punten, ontstaat er een ontlading of blikseminslag.
Hoe weet je of er vandaag onweer en bliksem komt
Als je bliksem wilt fotograferen is het natuurlijk wel zo prettig om zeker te weten of er onweer op komst is. Gelukkig zijn daarvoor tegenwoordig heel wat websites en apps beschikbaar.
Onweerradar
- Buienradar Nederland – Deze onweerradar van Buienradar is perfect als je in Nederland wilt weten of er onweer en bliksem op komst is.
- Buienradar Europa – Er is ook een onweerradar voor Europa.
- Weerplaza – Ook Weerplaza heeft een onweerradar.
Onweerradar op je mobiel (apps)
- Storm Radar (iOS) – Deze app is ideaal om realtime notificaties voor neerslag, onweer en noodweer in de buurt te ontvangen.
- Buienradar (iOS, Android) – We kennen deze app allemaal om te kijken of we veilig op pad kunnen zonder een nat pak te halen. Toch is dat niet alles wat deze app doet, je kunt er namelijk ook mee checken of er onweer op komst is.
- Lightning Alarm (iOS, Android) – Deze app is puur bedoeld voor meldingen m.b.t onweer en bliksem. Je wordt direct op de hoogte gebracht als er een onweersbui in de nabije omgeving is.
Hoe fotografeer je bliksem
Om bliksemschichten vast te leggen op een foto, is het belangrijk een goed stappenplan te volgen. Gewoon je camera richten en hopen dat je op het juiste moment op de knop drukt, dat gaat helaas niet werken.
Bliksem fotograferen stappenplan
Maar wat moet je dan wel doen? Lees het bliksemfotografie stappenplan hieronder en jij maakt in no-time de mooiste platen.
Benodigde tijd: 5 minuten
In dit stappenplan leg ik uit hoe je bliksem op een goede manier kunt fotograferen.
- Gebruik een statief
Zorg dat je camera stevig staat en niet kan bewegen. Doordat we gebruik gaan maken van een zeer lange sluitertijd, wil je voorkomen dat er bewegingsonscherpte ontstaat. Een statief is daarom absoluut essentieel als je bliksem gaat fotograferen.
- Zet je camera in de BULB-stand
In de BULB-stand heb jij de controle over wanneer de belichting van de foto begint en stopt. Dat is essentieel bij het fotograferen van bliksemschichten.
- Kleine diafragma opening voor maximale scherptediepte
Kies een kleine diafragma opening om ervoor te zorgen dat de foto van voor tot achter goed scherp is. Je weet ten slotte niet exact waar een bliksemschicht te zien zal zijn. Een diafragma instelling ergens tussen f/8 en f/11 is een prima startpunt.
- Focus handmatig op de hyperfocale afstand
Om er zeker van te zijn dat je de optimale scherpte hebt van voor tot achter in je foto, is het verstandig te focussen op de hyperfocale afstand. Door gebruik te maken van een app als PhotoPills kun je die afstand gemakkelijk berekenen. Het focussen zelf kun je het beste handmatig doen. Zeker in het donker, heeft een autofocus vaak moeite met het vinden van de juiste focus.
- Stel een lage ISO-waarde in, bijvoorbeeld ISO 100
Door een lage ISO-waarde in te stellen voorkom je onnodige ruis in je bliksem foto’s. Aangezien we met een langere sluitertijd gaan fotograferen, kun je de ISO-waarde laag houden en toch een goede belichting creëren. Het is belangrijk een paar testfoto’s te maken zonder bliksemflitsen, zo weet je of ook de voorgrond op de foto voldoende belicht is. Is de voorgrond te donker, dan kan het zijn dat je ISO 200 of 400 moet gebruiken. Hierdoor wordt uiteraard wel de sluitertijd die je kunt gebruiken korter.
- Gebruik een lange sluitertijd van soms 20 seconden of langer
Doordat de camera in de BULB-stand staat, kun je de ontspanknop indrukken en zelf bepalen wanneer je de belichting stopt door de knop los te laten. Omdat je een lage ISO-waarde en kleine diafragma opening gebruikt, zal je gebruik moeten maken van lange sluitertijden om voldoende licht binnen te krijgen. 20 seconden of nog langer is daarbij geen uitzondering.
- Start de belichting
Door op de ontspanknop te drukken start je met de belichting van de foto. Zodra je een bliksemflits ziet, laat je de ontspanknop weer los. Je weet van te voren dus niet of dit 1,5,10 of 20 seconden gaat zijn. Ben je langer dan een halve minuut aan het belichten en is er nog geen bliksemflits geweest, start dan opnieuw. Als je te lang belicht ontstaat er ook ongewenste ruis in je foto’s.
- Creatieve toevoeging aan je bliksem foto’s
Als je een zaklamp meeneemt (bijvoorbeeld met kleurenfilters), kun je tijdens het belichten de voorgrond van je foto beschijnen. Op die manier kun je jouw bliksem foto’s van een creatieve twist voorzien.
Meer Fotografie Tips & Tricks
+
Download direct eBook – 9 basistips voor mooiere foto’s
Maximaal 1x per week een nieuwsbrief en geen spam! Afmelden kan in elke nieuwsbrief.
Bliksem fotograferen instellingen
Als je het stappenplan hierboven volgt, weet je zeker dat er mooie bliksem foto’s tussen zullen zitten. Helaas is niet elke foto een succes. Dat heeft te maken met het onberekenbare karakter van bliksemschichten, want je weet nooit exact wanneer hij komt.
Hieronder heb ik in het kort een samenvatting van de camera instellingen tijdens het fotograferen van bliksem. Besef je dat deze instellingen per situatie nog iets kunnen wijzigen, maar hiermee heb je een goed startpunt.
- Diafragma – Kies een kleine diafragma opening van f/8 of hoger.
- ISO-waarde – Maak gebruik van een lage ISO-waarde (100, 200 of 400).
- Sluitertijd – Gebruik een lange sluitertijd van soms wel 20 seconden.
Bliksem triggers voor fotografie
Wil jij meer controle tijdens het fotograferen van bliksem? Dan is het de moeite om te investeren in een goede bliksem trigger.
Een bliksem trigger heeft een ingebouwde lichtmeter die snelle veranderingen in lichtintensiteit detecteert, zoals tijdens bliksem. Op het moment dat er zo’n snelle verandering optreedt, zorgt de bliksem trigger ervoor dat de foto genomen wordt.
Een prachtige trigger is de Miops Smart Trigger. Deze trigger kun je voor allerlei doeleinden gebruiken waaronder bliksemfotografie. De trigger kan gebruikt worden om af te gaan bij lichtverandering, maar ook op basis van geluid. Daarnaast kun je de Smart Trigger van Miops gebruiken voor timelapse-opnames.
Als je erover nadenkt om de Miops Smart Trigger aan te schaffen, bekijk dan de video hieronder en lees de pagina met extra informatie (knop hieronder). Vergeet ook niet de verbindingskabel voor jouw camera merk te bestellen.
Bliksemfotografie met mobiele telefoon
Ook met een mobiele telefoon kun je bliksem fotograferen. Je hoeft dus niet direct allemaal dure camera spullen aan te schaffen. Een iPhone of Android telefoon volstaat als je onderstaande apps download op je telefoon.
Bekijk mijn Top 10 Smartphones met Beste Camera
Bliksem fotograferen met apps
- iOS (iPhone / iPad) – Download de app iLightningCam 2 op je telefoon. Voor slechts 1,99 kun je over deze handig bliksemfotografie app beschikken. De app werkt volledig automatisch. Je hoeft enkel de camera op de lucht te richten en zodra er bliksemschichten zichtbaar zijn, zal de app automatisch foto’s maken. Ideaal dus!
- Android – Download de app Lightning Camera op je telefoon. Richt je smartphone camera op de lucht en zodra je bliksemschichten ziet, druk je op de ontspanknop.
Bescherm jezelf tijdens onweer
Als je bliksem gaat fotograferen is het heel belangrijk om jezelf goed te beschermen. Onweer en met name bliksem kan erg gevaarlijk zijn als je niet de juiste dingen doet.
Hieronder een aantal tips om jezelf veilig te houden tijdens bliksemfotografie. Zeker als de bliksem dichtbij is, is het belangrijk dat je weet wat je moet doen.
Blijf uit de buurt van hoge punten
Wordt niet zelf het hoogste punt
Gehurkt in open veld en oren dicht
Blijf weg van bomen
Gebruik geen paraplu
Leg metalen voorwerpen weg
Sjoerd, weer een heel interessant onderwerp. En o zo simpel uitgelegd. Bedankt!!!
Hi Johan! Dank voor je reactie en warme woorden. Fijn dat je er wat aan hebt 🙂
Hey Sjoerd, is het voor de veiligheid ook een optie om vanuit de auto te fotograferen? In het (Friese) platteland ben je al snel het hoogste punt.
Dag Rein,
Dat kan zeker een optie zijn natuurlijk wat veiligheid betreft. In dat geval zou ik wel zorgen dat je de ramen dicht laat als het onweer heel dichtbij komt. Dat maakt fotograferen natuurlijk wel lastiger helaas 😉
Wat misschien makkelijker is, is om ervoor te zorgen dat je voldoende afstand van de onweersbui zelf behoudt. In dat geval weet je zeker dat je niet getroffen kan worden. Wil je echt dichtbij de onweersbui fotograferen, dan is het in een auto veilig. De auto werkt namelijk als een kooi van Faraday mocht hij getroffen worden door bliksem. Zorg wel dat je stil staat om niet vanwege een schrikreactie ineens je auto tegen een boom te parkeren 😉
Succes met fotograferen!
Goedemorgen,
Hartelijk dank voor deze tips in Jip en Janneke taal.
Dat maakt het voor de amateur, ik dus, begrijpbaar.
Als ik een bliksemtrigger aanschaf, moet ik dan toch van tevoren eerst de camera instellen zoals jij hebt beschreven of regelt hij dat zelf?
Vriendelijke groeten,
Rob
Hi Rob,
Goed te horen dat je wat hebt gehad aan het artikel! Dat is het doel, dus fijn dat dat gelukt is 🙂
Als je besluit een bliksem trigger aan te schaffen, zal je evengoed de camera instellingen moeten bepalen als gebruiker. De bliksem trigger zorgt ervoor dat precies op het juiste moment de ontspanknop ingedrukt wordt. Dat doet hij door veranderingen in licht te meten en razendsnel te reageren. Heb je bijvoorbeeld de video in dit artikel gezien over de MIOPS trigger?
Als je nog vragen hebt, laat het zeker weten! 🙂